Ηλεκτρική εξάρτηση
Η ηλεκτρική εξάρτηση ενός ανελκυστήρα αποτελείται από τα παρακάτω μέρη :
- Τον πίνακα χειρισμού (κοντρόλ).
- Τον πίνακα κίνησης και φωτισμού.
- Τις κομβιοδόχες ορόφων και θαλάμου.
- Τις απαραίτητες ηλεκτρικές γραμμές με τα κανάλια προστασίας τους.
- Το σύστημα οροφοδιαλογής.
- Τη γείωση.
Πίνακας χειρισμού (controller)
Ο πίνακας χειρισμού αποτελεί το μυαλό του ανελκυστήρα. Δέχεται διάφορες πληροφορίες σε έναν μικροεπεξεργαστή, τις επεξεργάζεται, και δίνει τις απαραίτητες εντολές για τη λειτουργία του ανελκυστήρα.
Ο πίνακας, για να πληροί τις προδιαγραφές ασφαλείας και να είναι σύμφωνος με το πρότυπο του ΕΛΟΤ ΕΝ 81:1&2, θα πρέπει να είναι σχεδιασμένος ώστε να προστατεύει τον ανελκυστήρα και το επιβατικό κοινό, διακόπτοντας ή μη ξεκινώντας τη λειτουργία του στα παρακάτω σφάλματα:
- Έλλειψη τάσης.
- Πτώση τάσης.
- Απώλεια αγωγιμότητας ενός αγωγού.
- Σφάλμα μόνωσης σε σχέση με τα μεταλλικά μέρη ή με τη γη.
- Βραχυκύκλωμα ή διακοπή, αλλαγή της τιμής ή της λειτουργίας σε ένα ηλεκτρικό στοιχείο, όπως για παράδειγμα αντίσταση, πυκνωτή, τρανζίστορ, λυχνία κ.λπ.
- Μη έλξη ή μη πλήρης έλξη του κινητού οπλισμού ηλεκτρονόμου ισχύος ή ηλεκτρονόμου.
- Μη αποκόλληση του κινητού οπλισμού ηλεκτρονόμου ισχύος ή ηλεκτρονόμου.
- Όταν δεν ανοίξει μια ηλεκτρική επαφή.
- Όταν δεν κλείσει μια ηλεκτρική επαφή.
- Όταν γίνει αναστροφή φάσεων.
Τύποι πινάκων χειρισμού
Οι κατηγορίες πινάκων που υπάρχουν είναι οι παρακάτω:
1.Πίνακας απλής λειτουργίας.
2.Ηλεκτρονικός πίνακας
Πίνακας κίνησης και φωτισμού
- Η λειτουργία του γενικού πίνακα κίνησης και φωτισμού, όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα, γίνεται από αυτόματες ασφάλειες ράγας.
- Η επιλογή των ασφαλειών γίνεται ανάλογα με το ονομαστικό ρεύμα του κινητήρα και τον τρόπο εκκίνησής του.
- Οι αυτόματες ασφάλειες ράγας διακόπτουν αυτόματα ένα κύκλωμα, όταν η έντασή του υπερβεί μία ορισμένη τιμή (ονομαστική ένταση).
- Οι συγκεκριμένες ασφάλειες αποτελούνται από ένα ηλεκτρομαγνητικό στοιχείο (ρελέ) και από ένα διμεταλλικό στοιχείο (θερμικό).
- Το ηλεκτρομαγνητικό στοιχείο κάνει διακοπή σε περίπτωση βραχυκυκλώματος πολύ γρήγορα (εκατοστά ή και χιλιοστά του δευτερολέπτου), ενώ το διμεταλλικό διακόπτει σε περίπτωση υπερεντάσεως με καθυστέρηση μερικών δευτερολέπτων ή και λεπτών, ανάλογα με την υπερένταση.
Ηλεκτρική εγκατάσταση φρεατίου
Εύκαμπτος αγωγός
Η ηλεκτρική σύνδεση του πίνακα χειρισμού με το θάλαμο γίνεται με τον εύκαμπτο αγωγό.
Ο εύκαμπτος αγωγός αποτελείται από 20, 24, και 36 πολύκλωνους αγωγούς των 0,75m2 ή του 1,00m2.
Οι πόλοι του εύκαμπτου αγωγού, διαθέτουν μόνωση PVC, είναι μαύρου χρώματος, και οι αγωγοί είναι τοποθετημένοι παράλληλα και καλύπτονται σε όλο τους το μήκος από μανδύα.
Είναι ομαδοποιημένοι ανά πέντε, ανάμεσα δε στις ομάδες αυτές έχει προστεθεί και νήμα απόσχισης.
Επίσης, οι πόλοι είναι αριθμημένοι σε όλο τους το μήκος, ώστε να διευκολύνεται ο εγκαταστάτης κατά τη διάρκεια της εργασίας του.
Ο κάθε εύκαμπτος αγωγός διαθέτει και έναν πόλο γείωσης.
Το ένα άκρο του εύκαμπτου αγωγού συνδέεται απευθείας επάνω στον πίνακα και το άλλο συνδέεται επάνω σε ένα διακλαδωτήρα που είναι εγκατεστημένος
στο εσωτερικό του φρεατίου.
Η θέση του διακλαδωτήρα στο φρεάτιο είναι στο μέσο της διαδρομής του θαλάμου.
Από το συγκεκριμένο διακλαδωτήρα φεύγει άλλος εύκαμπτος αγωγός και πηγαίνει στο κάτω μέρος του θαλάμου όπου υπάρχει ένας άλλος διακλαδωτήρας.
Το συνολικό μήκος του εύκαμπτου καλωδίου είναι το μισό της ωφέλιμης διαδρομής του θαλάμου συν 2,5m.
Για παράδειγμα, εάν η ωφέλιμη διαδρομή του θαλάμου είναι 10m, το μήκος του εύκαμπτου καλωδίου θα είναι (10/2)+2,5=7,5m.
Διατομές και επιτρεπόμενα ρεύματα σε αγωγούς και καλώδια
Η επιλογή της κατάλληλης διατομής αγωγών και καλωδίων στις γραμμές τροφοδοσίας γίνεται με βάση πίνακες που συσχετίζουν τις διατομές αγωγών και καλωδίων με τα επιτρεπόμενα ρεύματα που τους διαρρέουν.
Η αντίσταση μόνωσης της ηλεκτρικής εγκατάστασης θα πρέπει να είναι σύμφωνη με το CENELEC HD 384.6.61 S1 και να μετριέται ανάμεσα σε κάθε ενεργό αγωγό με τάση και στη γη.
Κομβιοδόχες
Η τάση τροφοδοσίας των κομβιοδόχων είναι 12 ή 24V.
Κομβιοδόχες ορόφων
Οι κομβιοδόχες των ορόφων κυκλοφορούν σε δύο τύπους:
- Κομβιοδόχες επιτοίχιες.
- Κομβιοδόχες χωνευτές.
Σύστημα εντοπισμού θέσης θαλάμου (οροφοδιαλογής) και στάσεως
Ο εντοπισμός της θέσης του θαλάμου, καθώς και της στάσης του σε έναν ανελκυστήρα, πραγματοποιείται με τη χρήση των παρακάτω εξαρτημάτων:
- Μηχανικοί διακόπτες ορόφων.
- Μαγνητικοί διακόπτες ορόφων.
- Μηχανικός και ψηφιακός οροφοδιαλογέας.
• Διακόπτες τέρματος διαδρομής ανελκυστήρα.
Μηχανικοί διακόπτες
Οι μηχανικοί διακόπτες ορόφων δίνουν πληροφορίες για τη θέση του θαλάμου, ενώ πραγματοποιούν και τη στάθμευσή του.
Ο αριθμός των διακοπτών σε έναν ανελκυστήρα είναι όσος και ο αριθμός των στάσεων.
Στερεώνονται κατακόρυφα σε μια από τις πλευρές του φρέατος, ένας σε κάθε στάση, και σε ύψος ίσο με τα 2/3 του ύψους της θύρας του φρεατίου.
Οι συγκεκριμένοι τύποι διακοπτών διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
- Διακόπτες μίας επαφής με επαναφορά.
- Διακόπτες δύο επαφών με τρεις ακροδέκτες.
Διακόπτες μίας επαφής με επαναφορά.
Η συγκεκριμένη κατηγορία διακοπτών έχει δύο ακροδέκτες.
Οι συγκεκριμένοι διακόπτες χρησιμοποιούνται είτε ως τερματικοί διακόπτες ασφαλείας, είτε ως προτερματικοί διακόπτες.
Όταν συμμετέχουν στην οροφοένδειξη διαθέτουν μια επιπλέον επαφή.
Διακόπτες δύο επαφών με τρεις ακροδέκτες
Οι διακόπτες δύο επαφών χρησιμοποιούνται στον κλασικό τρόπο οροφοδιαλογής.
Τοποθετούνται ένας σε κάθε όροφο και είτε σταματούν το θάλαμο σε κάθε όροφο, είτε προετοιμάζουν τη στάθμευσή του δίνοντας εντολή για τη μικρή ταχύτητα.
Η στήριξη των διακοπτών γίνεται πάνω στους οδηγούς του θαλάμου.
Αυτοί, θα πρέπει να είναι πάρα πολύ καλά ευθυγραμμισμένοι, επειδή σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρχει δυσλειτουργία του ανελκυστήρα, όπως το να μη σταματάει στο σωστό όροφο, πρόσκρουση του χωνιού πάνω στο θάλαμο, να δημιουργεί θόρυβο όταν θα διέρχεται ο θάλαμος από το συγκεκριμένο διακόπτη κ.λπ.
Επάνω στο θάλαμο του ανελκυστήρα είναι τοποθετημένη μια κάμα (χωνί) που χρησιμοποιείται για τη λειτουργία του διακόπτη των ορόφων.
Οι διακόπτες των σχημάτων έχουν κύκλωμα που συνδέεται επάνω στον πίνακα χειρισμού.
Από την κλεμοσειρά του πίνακα χειρισμού ξεκινούν οι αγωγοί των ορόφων (μεσαίες επαφές των διακοπτών) και οι αγωγοί ανόδου – καθόδου (πλαϊνές επαφές διακοπτών).
Συνδεσμολογία διακοπτών στον πίνακα χειρισμού
Ο θάλαμος βρίσκεται σταματημένος στη στάση Δ1 (μπράτσο διακόπτη Δ1στη μεσαία θέση).
Οι άλλοι διακόπτες έχουν συνδέσει το κύκλωμα έτσι ώστε ο θάλαμος να μπορεί να ανέβει.
Μαγνητικοί διακόπτες
Σε πολλές εγκαταστάσεις ανελκυστήρων χρησιμοποιούνται διακόπτες τέρματος και δύο επαγωγικά στοιχεία.
Τα επαγωγικά στοιχεία συνεργάζονται με μικρά τεμάχια μετάλλου (λαμαρίνα), που είναι κρεμασμένα κατά μήκος του φρέατος με λεπτό συρματόσχοινο στο κατάλληλο ύψος του κάθε ορόφου.
Το κάθε ένα από αυτά τα δύο επαγωγικά στοιχεία, έχει τον παρακάτω σκοπό:
Τη στάση του θαλάμου σε κάθε όροφο.
Την ισοστάθμιση του θαλάμου σε κάθε όροφο.
Οι μαγνητικοί διακόπτες τείνουν να αντικαταστήσουν τους μηχανικούς διακόπτες.
Οροφοδιαλογέας
Είναι η συσκευή που, σε συνδυασμό με επαφές και διακόπτες, χρησιμοποιείται για τη σωστή στάθμευση του θαλάμου στους ορόφους.
Ο οροφοδιαλογέας παρουσιάζει τα παρακάτω πλεονεκτήματα, σε σχέση με τους διακόπτες με κάμα:
- Κατά την πρόσκρουση της κάμας στους διακόπτες ορόφων δημιουργείται ενοχλητικός θόρυβος.
- Εμφανίζονται φθορές, ιδιαίτερα όταν ο θαλαμίσκος κινείται με μεγάλη ταχύτητα.
- Οι διακόπτες ορόφων δεν είναι προσιτοί για εύκολη και τακτική συντήρηση.
Ο οροφοδιαλογέας έχει συγκεντρωμένους τους διακόπτες των ορόφων στο χώρο του μηχανοστασίου, όπου ενεργοποιούνται κατάλληλα σε πλήρη αντιστοίχιση με τη θέση και τη φορά κίνησης του θαλάμου.
Από τον οροφοδιαλογέα δίνονται τα αναγκαία σήματα στον πίνακα χειρισμού για τη λειτουργία του ανελκυστήρα. Ως διάταξη, αντικαθιστά τους συνεχώς εκτοπιζόμενους διακόπτες ορόφων επειδή παρέχει καλύτερη ακρίβεια στάσης, καθώς και πιο αξιόπιστη και πιο αθόρυβη λειτουργία.
Οι κατηγορίες οροφοδιαλογέων που υπάρχουν είναι δύο:
Μηχανικός οροφοδιαλογέας. Οι συγκεκριμένες συσκευές λόγω κόστους συντήρησης έχουν καταργηθεί.
Ηλεκτρονικός οροφοδιαλογέας. Η συγκεκριμένη συσκευή χρησιμοποιείται κατά κόρον λόγω της πολύ μεγάλης ακρίβειας στάθμευσης, του μικρού της κόστους, της ευκολίας συντήρησής της κ.λπ.
Ηλεκτρικά κυκλώματα ασφαλείας
Σε έναν ανελκυστήρα, ανεξαρτήτως τύπου, πρέπει να υπάρχουν ορισμένα κυκλώματα ασφαλείας.
Τα συγκεκριμένα κυκλώματα πρέπει πάντα να συνδέονται σε σειρά και να ελέγχονται άμεσα από τον πίνακα χειρισμού.
Για να ενεργοποιηθεί οποιοσδήποτε χειρισμός του ανελκυστήρα, θα πρέπει οι επαφές των συγκεκριμένων κυκλωμάτων να είναι πάντοτε κλειστές.
Επίσης, σε περίπτωση που η επαφή κάποιου κυκλώματος ανοίξει, ο πίνακας χειρισμού πρέπει συγχρόνως να σταματήσει τη λειτουργία του ανελκυστήρα.
Το κύκλωμα των διακοπτών στάσεων STOP.
Στην περίπτωση που ο ανελκυστήρας είναι υδραυλικός, στο κύκλωμα των stop συνδέεται η βαλβίδα της υψηλής πίεσης (διάταξη υπέρβαρου) και της χαμηλής πίεσης.
Η τάση του συγκεκριμένου κυκλώματος είναι 110V.
Το κύκλωμα επαφών των θυρών.
Το κύκλωμα των κλειδαριών.
